Hoe algoritmes reizigers opzadelen met overbodige vluchten

“Vliegen is het nieuwe roken”, kopte de Correspondent recentelijk. In mijn vriendenkring verschilt de mening over de Correspondent nogal eens, maar een ding moet ik ze nageven; ze weten goed waar de witte upperclassbubble mee bezig is. Vorig jaar legde de Correspondent nog uit hoe we wél groen kunnen vliegen, maar recentelijk hebben ze ontdekt dat we echt minder moeten vliegen.

Vliegen is de hel voor het milieu, het klimaat en iedereen die in de buurt van een luchthaven woont. Nee, vliegen is niet of nauwelijks te compenseren met biologische shampoo en vegetarisch eten. Volgens Correspondent Jelmer Mommers staat een retourtje New York gelijk aan duizend Big Macs.

De witte, hoogopgeleide bubbel is wakker aan het worden. “Misschien gaan we na deze vakantie helemaal niet meer met het vliegtuig”, zei de ene collega. “Van mij had dat tripje best met de trein gemogen, maar mijn vrienden zijn van die jongens met haast”, zei de andere. De Treinreiswinkel doet ook dit jaar weer goede zaken.

De witte bubbel sluimert, en drukt nogmaals op de snooze-knop van de klimaatwekker. De rest van Nederland volgt naar de luchthaven. Het eerste kwartaal van 2018 groeide het aantal aankomende en vertrekkende passagiers op Nederlandse luchthavens met 8,2 procent ten opzichte van een jaar eerder, becijferde het CBS. Het enige wat die groei lijkt te kunnen remmen is het feit dat Schiphol bijna aan zijn grens van 500.000 vluchten zit. De VVD wil deze grenzen dan ook zo snel mogelijk openbreken, de rest van de coalitiepartijen voelt daar vooralsnog niets voor.

Wie de cijfers van het CBS goed bekeek, zag dat er tussen de meest gekozen verbindingen en de snelste groeiers voornamelijk zeer nabije bestemmingen zaten. De Londense luchthavens zijn onverminderd populair, München is een snelle stijger in het lijstje. Het zijn allemaal bestemmingen die prima per trein kunnen worden gedaan, wat waarschijnlijk ook nog een dure transfer van luchthaven naar binnenstad bespaart. De gemiddelde reiziger wil namelijk niet op de luchthaven zijn, maar in de binnenstad. Treinstations zijn daar van oudsher al gevestigd.

Maar, de adder onder het gras is dat uit de cijfers niet blijkt hoeveel procent van die vluchten transfers waren; vluchten van passagiers die helemaal niet naar Londen, Berlijn of Wenen wilden, maar daar alleen heen vlogen om over te stappen op een intercontinentale vlucht.

In 2014 vloog ik van Amsterdam naar New York, van New York naar San Francisco, van New York naar Parijs en van Parijs naar Amsterdam. Het tussenliggende stuk deden we per trein, maar het waren niettemin gigantisch veel Big Macs. In 2015, 2016 en 2017 vloog ik niet. Per trein en bus kwam ik in Alta, Birmingham, Salzburg, Helsinki, York, Parijs, Belfast, Kopenhagen en veel meer andere plaatsen, maar we vlogen niet. Ik heb het geen moment gemist.

Dit jaar gaan we naar Japan. Dat is al heel lang een absoluut emmerlijstdingetje, en het kan niet per trein en boot (dat kan eigenlijk wel, maar dat is een vakantie op zich). We gaan dus vliegen. Dat is voor mij allereerst de horror van krappe stoeltjes waar ik niet kan slapen, de oorpijn en de bijna-astma aanvallen door de aangepaste luchtdruk, maar de schade die ik daarmee toebreng aan het milieu is zo onherstelbaar veel groter dat u me dat niet hoeft in te wrijven.

We boekten de tickets netjes op tijd. Directe vluchten vanaf Schiphol doen ruim 800 euro, dus we keken wat verder. Toen we de vluchten met extreem lange wachttijden en onbetrouwbare maatschappijen uitsloten, kwamen we op een heenvlucht met twee overstappen en een terugvlucht met een overstap. Kosten: zo’n 550 piek. Dat scheelt nogal.

Vooral onze heenreis is intrigerend; een vlucht naar Frankfurt, een overstap naar… Düsseldorf, en dan pas de overstap naar Narita Airport in Tokio. Nou, als je dat niet wilt, dan boek je toch rechtstreeks van Düsseldorf naar Tokio? Niet dus, want lang leve het algoritme; alleen de vlucht vanaf Düsseldorf naar Tokio had ons ruim 800 euro per persoon gekost. En nee, simpelweg de trein naar Düsseldorf pakken en daar pas inchecken mag niet, want als je aan het begin niet incheckt, wordt je hele vlucht gecanceld.

Ik ben niet heilig, dus voor 250 euro korting neem ik graag twee brandstofzuipende korte vluchten op me. Wel vraag ik me af waarom de luchtvaartmaatschappijen deze werkverschaffing in hun algoritmes inbouwen; als Schiphol echt vol is, is het zinvol om passagiers niet via algoritmes met overbodige vluchten op te zadelen.

En die Big Macs? Die at ik toch al niet. Vegetariër.