De treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel is een van de beste borreltafelonderwerpen voor vervoerkundigen. Recent publiceerde het Locov de adviesaanvraag van NS voor de dienstregeling 2017 van de Intercity Amsterdam – Brussel, en dat leverde een hoop interessante gespreksstof op. “Om te huilen,” riep de een, “ze hadden dat ding al jaren geleden moeten aanpakken,” riep de ander. Binnen de kortste keren vlogen de kopstations, overstapmogelijkheden en rijtijden over de tafel, waarbij de laatste vlekkeloos uit het blote hoofd werden herberekend. Ik bestelde nog een rondje bier.
Ooit was bedacht dat de Fyra ons in recordtempo van Amsterdam naar Brussel zou zoeven, maar die droom viel snel in duigen. Tijdens de parlementaire enquete werd de huidige verbinding door diverse ondervraagden ‘een volwaardig alternatief’ genoemd, maar gelukkig was de enquetecomissie zo verstandig om die uitspraak met de grond gelijk te maken. Wie moet afvallen weet dat een blaadje sla geen volwaardig alternatief is voor een frietje, een alcoholist weet dat Buckler geen volwaardig alternatief is voor bier en een reiziger weet dat de Thalys, de Intercity Direct en de Beneluxtrein geen volwaardig alternatief zijn voor de Fyra-verbinding. De Thalys is snel, maar ook duur en kent reserveringsplicht. De Intercity Direct rijdt maar tot Breda, en is bovendien zo vaak stuk dat hij in mijn vriendenkring ‘Intercity Defect heet.’ Als hij wel rijdt, appen we elkaar daarover. We overdrijven niet. Afgelopen jaar viel 15 procent van de Intercity Defects uit. Van de treinen die wel reed, had een op de vijf vertraging. In zekere zin is dat ook een soort topprestatie, want zulke cijfers zien we niet vaak in het Nederlandse ov. Blijft over de Beneluxtrein, die heel betrouwbaar is, maar zo langzaam dat hij bijna terug in de tijd rijdt. In 2009 kon ik in twee uur en 45 minuten van Amsterdam naar Brussel reizen, in 2015 deed de trein daar 38 hele minuten langzamer over. Wie nu nog de volle rit met de Benelux uitzit, heeft echt tijd teveel. Volgens de concessie-eisen zou de trein maximaal drie uur en zestien minuten nodig moeten hebben.
Maar, dat gaat in 2017 verbeteren, juicht NS. De Beneluxtrein gaat voortaan over de HSL rijden! Daardoor heeft de trein voortaan nog maar drie uur en veertien minuten nodig en dat is keurig binnen de concessie-eis. Inderdaad, de trein wordt sneller op de HSL, maar ter compensatie trekt de trein eerst als een soort extra Sprinter door de noordelijke Randstad. In haar adviesaanvraag nam NS bovendien een inschatting van de impact van de dienstregelingwijziging op. Onder de negatieve impact noemt NS onder andere het feit dat er niet op Rotterdam Blaak gestopt gaat worden, terwijl dat wel een reizigerswens was, en de Intercity Leiden Dordrecht die in de zuidelijke richting een keer per uur minder stopt op Den Haag Laan van NOI. In totaal worden 9050 reizigers volgens de bijgeleverde cijfertjes last van de negatieve impact. Dan de positieve impact; voor dat u verwacht dat drommen reizigers juichend binnen concessietijd in Brussel worden afgeleverd, moet ik wat aan verwachtingmanagement doen. Dat gebeurt niet. Maar 5500 reizigers profiteren van de snellere verbinding. Natuurlijk houdt NS nog wat slagen om de arm, maar een advies waarvan 3550 reizigers chagrijnige reizigers worden, lijkt me niet zo’n goed plan.
Het Locov was het geheel met mij en mijn borreltafel eens, en adviseerde negatief. Hun alternatief was een combinatie van de Beneluxtrein en de Intercity Direct, met een goede overstap van Rotterdam naar Den Haag, gecombineerd met afspraken met de NMBS over een intercity Antwerpen-Roosendaal. Ook emeritus-hoogleraar Marits van Witsen beschreef recent een alternatieve verbinding in OV-Magazine. Voorlopig is de verbinding tussen Amsterdam en Brussel het Feijenoord van het openbaar vervoer en daar zijn de reizigers de dupe van. Aan hen is niet uit te leggen dat er nog steeds geen volwaardig alternatief is voor de falende Fyra, dat de Beneluxtrein voorlopig trager is dan ooit en dat de IC Direct niet rijdt wegen wind/techniek/blaadjes/geen idee.
Lieve vervoerkundigen, drink je bier uit, en kom bij die borreltafel vandaan. Concretiseer de mooie plannen, en maak de reizigers blij. Voor wie het nut nog niet inziet; voor straf drie keer op en neer naar Brussel, met de Beneluxtrein.